یکی از بهترین و کارآمدترین روش در تدریس استفاده از نقشه‌های ذهنی و مفهومی یا همان فکرنگار یا مهندسی ضمیر است که به مهارت و توانایی و خلاقیت مدرس بستگی دارد در صورت استفاده از این روش، میزان توجه ، همکاری، خلاقیت در کلاس بیشتر می‌شود و یادگیری عمیق صورت می‌گیرد.برای انجام این روش نیاز به مهندسی متن وجود دارد که خلاصه و چکیده آن در این جا ذکر می‌شود.
- عنوان موضوع درس: ابتدا موضوع اصلی درس را روی تابلوی کلاس بنویسید.در صورت نیاز توضیحات کوتاهی در مورد درس ارائه دهید.از دانش آموزان یا دانشجویان بخواهید از روی درس یک بار بخوانند و موضوعات و سرفصل‌های اصلی و مهم را مشخص کرده و یادداشت نمایند.
- استخراج کلمات کلیدی درس : روخوانی درس به صورت دقیق و توجه به عناوین و کلید واژه‌ها (نکات کلیدی) و یادداشت برداری از کلمات کلیدی
- تشخیص ارتباط بین مفاهیم و طبقه بندی کلیدواژه‌ها در شاخه‌های اصلی و فرعی و فرعی تر
- تصمیم گیری در باره مدل نقشه و در نظر گرفتن یک طرح ویژه به صورت نقشه
- تکمیل نقشه و نوشتن مفاهیم اصلی و فرعی داخل آن و استفاده از رنگ و کادرهایی با شکل‌های متناسب، قلم، علایم و... برای ایجاد نقشه ذهنی و تجسم سازی (تصویر برداری مناسب ذهنی سبب می‌شود هنگام مرور یا باز یابی ، تمامی مطالب بدون تداخل به ذهن متبادر گردد و با فعال نمودن نیمکره راست یادگیری و پایداری مطالب در حافظه افزایش یابد.)
- استفاده از عبارت‌های ربطی در بین خطوط برای توضیح ارتباط
- استفاده از خطوط جهت دار برای بیان شروع و ادامه ارتباط‌ها
- ارزشیابی: بررسی نقشه‌های مفهومی دانش آموزان و دانشجویان، بحث و گفت‌وگو جهت اصلاح نقشه‌ها، و ارائه‌ی سؤال به صورت نقشه‌ی مفهومی از درس توسط مدرس
- ثبت نقشه ذهنی آماده شده در رایانه با استفاده از نرم افزار Mindmapper 2012
دانش آموزان و دانشجویان در صورت عدم به کارگیری مدرسان از این روش خودشان این سبک را پیاده سازی کنند تا یادگیری عمیق و همیشگی صورت گیرد.
نحوه طراحی نقشه مفهومی در کتاب "فرایند منطقی آموزش" توضیح داده شده است.
همکاران و علاقه مندانی که چنین نقشه هایی طراحی کرده اند برای ما ارسال کنند تا در دیدن همه دوستان قرار دهیم.
همکارانی که این روش را در کلاس اجرا می کنند در صورت مشکل یا سوال اعلام کنند تا راه حل لازم ارائه شود.
سال چاپ، نویسنده و انتشارات
ممنون